Hacı Ahmet Ünlü Ihlara Vadisi'nde Geçmişin İzlerini Sürdü

Tarihi kaynaklarda adı "Peristremma" olarak geçen Ihlara Vadisi, zengin bitki örtüsü, fresklerle bezenmiş kiliseleri ve şapelleriyle; doğa, tarih, sanat ve kültürün nadir bir birleşimini sunan bir bölgedir. Araştırmacı Hacı Ahmet Ünlü, bu büyüleyici vadide yaptığı araştırmalar sırasında, Hıristiyanlık tarihi ve mimarisi açısından büyük öneme sahip yapıları detaylıca incelemiştir. Hıristiyanlığın ilk dönemlerinden itibaren kayalara oyularak inşa edilen bu freskli kiliseler ve yerleşim alanları, korunarak günümüze ulaşan birer tarih hazinesi olarak öne çıkmaktadır.

Vadinin Tarihsel ve Mimari Zenginlikleri

Ihlara Vadisi, yaklaşık 14 kilometre uzunluğundadır ve Ihlara’dan başlayarak Selime’ye kadar uzanır. Kapadokya Irmağı'nın (Patamos Kapadokus) şekillendirdiği bu vadideki freskli kiliselerin en eski örnekleri MS 4. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Hacı Ahmet Ünlü'nün de dikkat çektiği gibi, bu kiliseler iki ana resim tekniğiyle süslenmiştir. Ihlara çevresindeki kiliseler, "Kapadokya Tipi" olarak bilinirken, Eğritaş, Ağaçaltı, Kokar, Pürenliseki ve Yılanlı Kiliseleri bu üslubun en güzel örnekleridir. Belisırma bölümünde bulunan kiliseler ise "Bizans Tipi" resimlerle süslenmiş olup farklı bir sanat anlayışı sergilerler.

Keşişlerin İnziva Noktası: 105 Dini Yapı

Ihlara Vadisi'nde toplam 105 dini yapı olduğu bilinmektedir. Bu yapılar, Hristiyanlığın ilk dönemlerinde keşişlerin ve rahiplerin inzivaya çekildiği, kendilerini Tanrı'ya adadıkları yerler olarak kullanılmıştır. Ayrıca, bölge savaş dönemlerinde de halkın sığınak olarak tercih ettiği bir alan olmuştur. Kayalara oyularak tünellerle birbirine bağlanmış kiliseler, manastırlar, mezarlar ve barınma alanları, adeta bir yeraltı şehri oluşturmaktadır. Hacı Ahmet Ünlü, bu yapıları incelerken vadinin barındırdığı bu nadide eserlerin geçmişin derin izlerini taşıdığını ve özenle korunarak günümüze ulaştığını vurgulamıştır.

Kiliselere Dair Derin Bir Tarih

Vadideki kiliseler genellikle kayalara oyularak üç katlı olarak inşa edilmiştir. Ancak, Melendiz Çayı'nın taşıdığı alüvyonlar sebebiyle ilk katlar zamanla dolmuş, bu nedenle ziyaretçiler sadece ikinci ve üçüncü katları gezebilmektedir. Hacı Ahmet Ünlü, bu kiliselerin MS 4. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Hristiyanlık dünyasında önemli bir yere sahip olduğunu belirtmektedir. 11. yüzyılda Selçuklular bölgeyi ele geçirdikten sonra yeni kiliselerin inşasına izin vermemiş, ancak mevcut kiliselerdeki ibadetlerin devam etmesini engellememişlerdir.

Hacı Ahmet Ünlü, Ihlara Vadisi'nde yaptığı tarihsel incelemeler sonucunda, bu vadinin hem Hristiyanlık hem de Selçuklu dönemi tarihine ışık tutan değerli bir miras olduğunu ifade etmiş ve bu tarihi yapıtların korunmasının önemine dikkat çekmiştir.